ΤΟ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ

  

  Ναός του πνεύματος, κιβωτός δημιουργίας και  κορυφαία υποδομή πολιτισμού μιας πόλης είναι το Πνευματικό της Κέντρο.

            Η κατασκευή κτιριακού συγκροτήματος που θα στεγάσει τους πνευματικούς θησαυρούς, τις υπηρεσίες υποστήριξης και τους χώρους καλλιέργειας, ανάπτυξης και παραγωγής, πνεύματος, παιδείας, πολιτισμού και  ιστορικής έρευνας, αποτελεί πρώτη προτεραιότητα, όνειρο και διακαή πόθο κάθε δημοτικής αρχής.

            Δεν νοείται σύγχρονη και ολοκληρωμένη πόλη να στερείται και να στερεί από τους πολίτες της τα αγαθά και  τις ευεργεσίες της γνώσης και της διάδοσης του πολιτισμού.

            Η πόλη μας ευτύχησε πριν από τριάντα χρόνια, την δεκαετία 1985-1995, χάρις στις εμπνευσμένες προσπάθειες των δημοτικών αρχών,   να αποκτήσει επιβλητικό οικοδόμημα σε μεγάλο κεντρικό  οικόπεδο, ικανό να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις διατήρησης, προαγωγής και διάδοσης του πλούσιου πολιτιστικού αποθέματος της τοπικής κοινωνίας.

             Η μέχρι σήμερα πορεία αποδεικνύει περίτρανα ότι οι επιλογές της εποχής εκείνης ήταν και τολμηρές και εύστοχες,  απέδωσαν δε και αποδίδουν  μέσα από τις ποικίλες διασταυρώσεις των πολιτιστικών δεδομένων ευχάριστα αποτελέσματα και  γλυκείς και εύχυμους καρπούς . 

            Θεωρείται η πόλη μας, πανελλήνια και συγκριτικά, υπόδειγμα προωθημένης πλουραλιστικής   κουλτούρας, βαθειάς  ιστορικής έρευνας και πολύ καλής οργάνωσης και παραγωγής καλλιτεχνικών εκδηλώσεων και  λειτουργιών. 

       

              Το νέο  Δημοτικό Συμβούλιο της πόλης το έτος 1975, επί Δημάρχου Κωνσταντίνου Παπαστεργίου, με την 129/1975 απόφασή του, (όπως καταχωρείται παρακάτω)  επέλεξε για χώρο ανέγερσης του Πνευματικού  Κέντρου,  χωρίς να προωθηθεί και η  αντίστοιχη διαδικασία πολεοδομικής θεσμοθέτησης,   το οικόπεδο της πρώην ηλεκτρικής εταιρείας στην οδό Κανούτα,  εμβαδού 1100 τετρ. μέτρων, και  παράλληλα την προκήρυξη αρχιτεκτονικού διαγωνισμού για Πνευματικό Κέντρο και Θέατρο στο παραπάνω οικόπεδο.  Μέχρι την επικείμενη αξιοποίησή του, αποφασίστηκε,  ο χώρος αυτός  να γίνει χώρος στάθμευσης αυτοκινήτων.

                     Μετά τούτο ο κ. Πρόεδρος εισηγούμενος το 21^ο  θέμα της ημερησίας διατάξεως    ΄΄ Περί αξιοποιήσεως του χώρου ένθα η πρώην ηλεκτρική Εταιρία ΄΄ εξέθεσαν εις το Συμβούλιο ότι από πολλών ετών ο χώρος ούτος προορίζετο  δια την ανέγερσιν του Δημοτικού Θεάτρου ΄΄ θα είναι ευχής έργο να γίνει επί των ημερών μας όπως και το Πνευματικόν  Κέντρον,  Μουσείον,  Πινακοθήκη και Αίθουσα διαλέξεων.

     Χατζηστεργίου : Πάντοτε όλα τα χρόνια τα εκάστοτε δημοτικά συμβούλια εψήφιζαν ομόφωνα όπως και στο χώρο τούτο ανεγερθεί το Δημοτικόν  Θέατρον.  Δεν βλέπω τον  λόγον  και σήμερα να μη λάβουμε την ίδιαν  απόφασην.

         Λάμπρου         : Να ανεγερθεί τις το οικόπεδο τούτο Πνευματικόν  Κέντρον.

      Δήμαρχος        :  Το ταμείο Παρακαταθηκών και δανείων δεν δανειοδοτεί προς το παρόν δια  κατασκευές κτιριακών εγκαταστάσεων. Εκ του γεγονότος αυτού όμως το οικόπεδον  τούτον  δεν πρέπει να παραμείνει εις την σημερινήν  του κατάστασιν. Η αξιοποίηση του χώρου πρέπει να συσχετισθή με την αξιοποίησιν  και με την αξιοποίησιν του παρά του Δημαρχείου χώρου. Μπορεί επί παραδείγματι να γίνει εδώ το Δημοτικό Θέατρο και εκεί Πνευματικό κέντρο με αξιοποίησιν  του χώρου του ισογείου της πρώην Ηλεκτρικής Εταιρίας με καταστήματα για να αποκτήσει και ο Δήμος έσοδα. Αυτά θα γίνουν όμως μόνον αν προκηρυχθεί διαγωνισμός δια  να διαπιστώσουμε την  θέσην  ανεγέρσεως του καθενός. Πάντως τα οικονομικά δεν πρέπει να αποτελέσουν εμπόδιο για την αξιοποίησιν των δύο οικοπέδων.

     Εάν όμως το Δημοτικόν  Θέατρον  ανεγερθεί εις τον χώρο της πρώην Ηλεκτρικής Εταιρίας πρέπει να υφίστανται και καταστήματα.

       Ευαγγέλου      : Πόσες παραστάσεις το χρόνο θα δίδονται;

      Δήμαρχος        : Δεν πρέπει να λάβομεν  το θέμα έτσι, από την άποψιν αυτή θα έχουμε παθητικόν

    Τσαγκούλης   : Δεν χρειάζεται να σκεφτούμε. Ο χώρος αυτός πρέπει να γίνει Πνευματικόν κέντρον & Δημοτικόν  Θέατρον.  Να ξεκινήσουμε με μεγαλύτερον ζήλον και ενθουσιασμόν  δια  το θέμα.                                             Βούλγαρης       :  Έχουμε δύο οικόπεδα, να προκηρύξουμε αρχιτεκτονικόν διαγωνισμόν  για την αξιοποίηση των δύο χώρων.

      Δήμαρχος      : Αν πρόκειται εις τον χώρο της πρώην Ηλεκτρικής να ανεγερθεί μόνο το Θέατρο το βλέπω    ασύμφορο δια  τον Δήμο. Αν γίνεται όμως εις τούτον  Θέατρον  και  Πνευματικό Κέντρον  συμφωνώ,  άλλος  να γίνει εκεί το Πνευματικό Κέντρο και εδώ το Δημοτικό Θέατρο.

         Το Συμβούλιο άκουσαν τα ανωτέρω.

                                                                     Αποφασίζει

                  Εγκρίνει όπως προκηρυχθεί υπό του Δήμου αρχιτεκτονικός  διαγωνισμός με μεγάλα βραβεία  δια  την ανέγερση του Δημοτικού Θεάτρου και Πνευματικού Κέντρου εις τον  Δημοτικόν χώρον  (οικόπεδο) ένθα η πρώην Ηλεκτρική Εταιρία και την δημιουργίαν  Προσόδων δια τον  Δήμον.

                 Εγκρίνει όπως για την προσωρινή αξιοποίησιν  του χώρου ούτος διαρρυθμιστεί  καταλλήλως δια  Πάρκινγκ Αυτοκινήτων.

                     Μειοψηφούντος του Δημοτικού Συμβούλου  κ. Κων/νου Γεωργολιού έχοντες την γνώμη ότι ο χώρος ούτος  πρέπει να γίνει ΄΄ πράσινο ΄΄ αντί πάρκινγκ.

   Η παρούσα απόφαση έλαβε αυξ. αριθ. 129/1975. 

               Αργότερα,  με την  75/1979  (ΦΕΚ 380/Δ/5-5-1980) απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου, (όπως καταχωρείται παρακάτω)  έγινε    τροποποίηση του σχεδίου πόλης  και  χαρακτηρίστηκε σαν χώρος ανέγερσης του Πνευματικού Κέντρου   το ακίνητο του Δήμου  μεταξύ των οδών  Γαριβάλδη-Βύρωνος–Ζωγράφου και του νεοχαρακτηρισθέντος, με την αυτή απόφαση, πεζοδρόμου, όπου ήδη λειτουργούσε το δημοτικό  Ωδείο και υφίστατο το νεοκλασικό κτίριο της πρώην Εφορίας που προορίζονταν για λαογραφικό μουσείο και  δημοτική  πινακοθήκη.

                 5^ο Τροποποίηση σχεδίου πόλεως με τη δημιουργία πεζοδρόμου μεταξύ των οδών Γαριβάλδη    και Ζωγράφου (16.4.1979)

Μετά τούτο ο κ. Πρόεδρος εισηγούμενος το 13^ο θέμα της ημερήσιας διατάξεως έθεσε υπόψη την από 16-4-1979 εισήγηση του Δημομηχανικού κ. Κων/νου Κατσαρού:

«Στο οικοδομικό τετράγωνο που περιλαμβάνεται από τους δρόμους Γαριβάλδη- Βύρωνος- Ζωγράφου –Καποδιστρίου –Ασκληπιού υπάρχει Δημοτική και Δημόσια ιδιοκτησία εκτάσεως 4.000 τ.μ. περίπου. Η έκταση αυτή είναι ενιαία και έχει προσπελάσεις προς τους τρεις δρόμους Γαριβάλδη, Βύρωνος και Zωγράφου που αν εξαιρέσουμε την προσπέλαση προς την Γαριβάλδη  είναι πολύ μικρές.

         Στο χώρο αυτό παρατηρείται μία συγκέντρωση πνευματικών και καλλιτεχνικών ιδρυμάτων, έχουν δημιουργηθεί με το Δημοτικό Ωδείο και με το Νεοκλασικό κτίριο της πρώην Εφορίας που προορίζεται για Λαογραφικό Μουσείο οι προϋποθέσεις για την πλήρη αξιοποίηση της Δημοτικής αυτής περιουσίας.

                 Μπορεί δηλαδή με την πρόβλεψη ανεγέρσεως του πνευματικού κέντρου στην περιοχή αυτή να γίνει ο χώρος αυτός η πνευματική και καλλιτεχνική κοιτίδα της πόλεως των Τρικάλων.

                 Εξετάζοντας την γεωμετρική και πολεοδομική μορφή του δημοτικού αυτού οικοπέδου διαπιστώνουμε ότι δεν θα μπορέσει να αξιοποιηθεί με τα σημερινά δεδομένα διότι ο κεντρικός πυρήνας είναι κατά βάση τυφλός και αδιέξοδος και φυσικά ασφυκτιά.

                 Για να μπορέσει ο χώρος αυτός ν’ αναπνεύσει πολεοδομικά, άποψή μου είναι πως θα πρέπει να δημιουργηθεί ένας μεγάλος πεζόδρομος πλάτους 4 μέτρων που θα ξεκινάει από την οδό Γαριβάλδη, θα ακολουθεί το όριο των ιδιοκτησιών Δήμου και ιδιωτών και θα φθάνει μέχρι την οδό Ζωγράφου.

           Παράλληλα θα πρέπει να χαρακτηρισθεί η ιδιοκτησία Ιωάν. Τζατζοπούλου σαν ελεύθερος χώρος πρασίνου.

         Εκατέρωθεν του πεζοδρόμου αυτού θα υπάρχει προκήπιο (πρασιά) πλάτους τριών μέτρων.

                     Η υπηρεσία οικισμού του Υ.Δ.Ε. με το Ε 15502/6419/77 έγγραφό της προς την Δ.Τ.Υ. Ν. Τρικάλων που κοινοποιήθηκε στο Δήμο βλέπει την θέση αυτή με το ίδιο πνεύμα αξιολογήσεως και διευρύνσεως του χώρου.

                  Συνεπώς εισηγούμαι την τροποποίηση του σχεδίου πόλεως ως κάτωθι:

                   α) Τον καθορισμό της θέσεως ανεγέρσεως του πνευματικού κέντρου πόλεως Τρικάλων στη Δημοτική έκταση του οικοδομικού τετραγώνου μεταξύ των οδών Γαριβάλδη- Βύρωνος- Ζωγράφου –Καποδιστρίου σύμφωνα με το άρθρο 29 του από 17.7.1977 Ν.Δ.

                   β) Την δημιουργία διαμπερούς πεζοδρόμου πλάτους τεσσάρων (4) μέτρων μεταξύ των οδών Γαριβάλδη και Ζωγράφου και την επιβολή προκηπίου πλάτους τριών (3) μέτρων όπως φαίνεται στα σχεδιαγράμματα που επισυνάπτονται στην εισήγησή μας».

Το Δημοτικό Συμβούλιο μετά διαλογική συζήτηση και αφού έλαβε υπόψη το υπ’ αρίθ. Ε. 15502/6419/77  έγγραφο  του  Υπουργείου  Δημοσίων  έργων  που  έχει  σταλεί  στην  Δ. Τ. Υ.   Ν. Τρικάλων και κοινοποιήθηκε στο Δήμο και με το οποίο η υπηρεσία οικισμού βλέπει την θέση αυτή με το ίδιο πνεύμα αξιολογήσεως και διευρύνσεως του χώρου και τις διατάξει «περί σχεδίου πόλεως»

                                           Γ ν ω μ ο δ ο τ ε ί

Υπέρ της τροποποιήσεως του εγκεκριμένου σχεδίου πόλεως στο οικοδομικό τετράγωνο που περιβάλλεται από τους  δρόμους Γαριβάλδη – Βύρωνος - Ζωγράφου – Καποδιστρίου – Ασκληπιού για τη δημιουργία διαμπερούς πεζοδρόμου πλάτους τεσσάρων (4) μέτρων μεταξύ των οδών Γαριβάλδη και Ζωγράφου και την επιβολή προκηπίου πλάτους τριών (3) μέτρων προκειμένου να δημιουργηθεί χώρος στη Δημοτική έκταση για την ανέγερση του Πνευματικού Κέντρου όπως εμφαίνεται στο σχεδιάγραμμα το συνταχθέν και θεωρηθέν υπό του Δημομηχανικού του Δήμου.

Καθορίζει τη θέση ανεγέρσεως του πνευματικού κέντρου Τρικάλων ως εμφαίνεται στο ανωτέρω σχεδιάγραμμα.

Μειοψηφούντων των Δημοτικών Συμβούλων 1) Ιωάννου Μίγκα έχοντος τη γνώμη ότι δεν ενημερώθηκε επαρκώς. 2) Νικόλαου Παλάτου και Χρήστου Χατζηγάκη εχόντων την γνώμη ότι πρέπει να προηγηθεί η αρχιτεκτονική μελέτη και μετά να αποφασισθεί ο καθορισμός της θέσεως του Πνευματικού Κέντρου 3) Γ. Παπαβάσου και Αχιλλέως Κογιάννη, εχόντων την γνώμη ότι ο χώρος αυτός είναι ο πλέον ακατάλληλος για την ανέγερση του Πνευματικού Κέντρου Τρικάλων.           
 Η παρούσα απόφαση έλαβε αριθμό 75/1979

           Η τροποποίηση του σχεδίου πόλης δημοσιεύθηκε στο  ΦΕΚ 280/Δ/5-5-1980                

     

Ακολούθησε το έτος 1983, με τη νέα δημοτική αρχή του Δημάρχου Αθανασίου Τριγώνη, η προκήρυξη διαγωνισμού για την ανάθεση της μελέτης κατασκευής του Πνευματικού κέντρου και διαμόρφωσης περιβάλλοντος χώρου αυτού και η εν συνεχεία  επιλογή του μελετητή, Θεμιστοκλή Αντωνιάδη αρχιτέκτονα και της μελετητικής του ομάδας,  με την 158/1983 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου.

              

Το νέο ακίνητο πλεονεκτούσε αισθητά, έναντι του οικοπέδου της πρώην ηλεκτρικής,  ήταν κεντρικότερο,  είχε τετραπλάσιο εμβαδό 4.400 τετρ. μέτρα, συντελεστή δόμησης  2.4,  γειτνίαζε με παραδοσιακό κτήριο (Λαογραφικό Μουσείο και Δημ. Πινακοθήκη), με το κτήριο της  Γ Ε Χ Α  και με το νεοκλασικό κτίριο    (Δημ. Ωδείο),  είχε ανοίγματα και οπτικές φυγές  προς τέσσερες δρόμους  και ως απόρροια  των πλεονεκτημάτων αυτών,  πληθωρική πολεοδομική ικανότητα  ανάπτυξης κτηριακού οικοδομήματος ιδιαιτέρων αρχιτεκτονικών δυνατοτήτων και αξιώσεων.

            Η πορεία του ζητήματος και τα συντελεσθέντα  μας δικαίωσαν ως προς τις επιλογές μας.

Πράγματι με την συνταχθείσα  αρχιτεκτονική μελέτη  του κτιρίου,  που έγινε το 1984,  επί  Δημάρχου Αθανασίου Τριγώνη,  από τους επιλεγέντες με διαγωνισμό συντοπίτες αρχιτέκτονες  μηχανικούς Θέμη Αντωνιάδη  και   Ερρίκο Διβάνη, (σχετική η ανωτέρω 158/1983 απόφαση του Δ.Σ.)   προβλέφθηκαν  χώροι Βιβλιοθήκης και Αναγνωστηρίων,  χώρος αιθούσης  πολλαπλών χρήσεων  Θεάτρου- Διαλέξεων- Προβολών χωρητικότητας 530 καθημένων,   χώρος εκθέσεων εικαστικών,  αίθουσες και  εργαστήρια  πολιτιστικών δραστηριοτήτων,  χώροι νεότητας και πληροφορικής,  γραφεία Πολιτιστικού Οργανισμού, υπόγειοι χώροι στάθμευσης κλπ.  

              Την ομάδα μελέτης συμπλήρωναν οι  Μπελετσιώτης Σπύρος  πολιτικός μηχανικός,   Ν. Μηλιάκος     ηλ-μηχ,     Γ. Κάζος  Π.Μ.,   Ν. Χριστοδουλάκης Η-Μ

               Το συνολικό εμβαδό του κτιριακού συγκροτήματος  φθάνει στα 2800 τετρ. μέτρα  και η ένταξη του μοντέρνου τριορόφου κτιρίου στο σύνολο του χώρου και του περιβάλλοντος,  έγινε με  αισθητική διακριτικότητα,  χάρις στην  πλαστικότητα της δομής και  του  αρχιτεκτονικού ύφους  και σε αρμονία προς τα όμορα νεοκλασικά κτίρια, τον πεζόδρομο και τις λοιπές οπτικές φυγές.

               Το κτίριο βρίσκεται στο κέντρο του οικοδομικού τετραγώνου, επιβάλλεται, κυριαρχεί και δεσπόζει στο χώρο τόσο αρχιτεκτονικά όσο και ως περιεχόμενο  πνευματικής ακτινοβολίας.

              Ο Προϋπολογισμός του έργου ήταν 99.600.000 δραχμές,  η δημοπράτηση του έργου έγινε με διεθνή διαγωνισμό, την 10 Μαίου 1985  ημέρα Παρασκευή   και ανάδοχος κατασκευαστής αναδείχθη η κοινοπραξία των εργοληπτών Νικολάου Παπαιωάννου- Ιωάννη Ιασονίδη  με  προσφερθείσα έκπτωση  επί των τιμών του τιμολογίου  36%.

               Παρακάτω καταχωρείται η υπογραφείσα σύμβαση εκτέλεσης του έργου μεταξύ των  συμβαλλομένων μερών.

            

               Το Πνευματικό Κέντρο  άρχισε να κατασκευάζεται,   με τους ανωτέρω εργολήπτες,  στις   2  Ιουλίου  1985  ( πρωτόκολλο εγκατάστασης εργοληπτών ),  με προθεσμία περαίωσης  24 μήνες,  και επιβλέποντες μηχανικούς του Δήμου τους κ.κ. Τσαπάλα Φανή Αρχιτέκτονα,  Σιούτα Νίκη  Πολιτικό Μηχανικό,  Μουστακίδη Αντώνιο Μηχανολόγο Μηχανικό.

               Το έργο είχε σημαντικές δυσκολίες κατασκευής και χρηματοδότησης και δεν τελείωσε στους προβλεπόμενους χρόνους.   Ωστόσο μετά από ορισμένες παραλλαγές του αρχικού αρχιτεκτονικού σχεδίου (κατάργηση υπογείου Parking, κατάργηση Pilotis,  κατάργηση κεντρικού οπτικού φανού κλπ )    δόθηκαν προς χρήση οι αποπερατωθέντες χώροι του ισογείου  και του πρώτου ορόφου.

              Μια δεύτερη μελέτη αποπεράτωσης και εξοπλισμού του κτηρίου και ειδικά της αίθουσας θεάτρου-διαλέξεων συνετάγη στα τέλη του  1992, επί Δημάρχου Κωνσταντίνου Παπαστεργίου, με προϋπολογισμό  90 εκατομμύρια δραχμές και δημοπρατήθηκε στις 23 Φεβρουαρίου 1993.       
            Ανάδοχος  κατασκευαστής για οικοδομικά-ηλεκτρολογικά έργα  αναδείχθηκε  η κοινοπραξία  Γεώργιος   Ντίνας – Αθανάσιος Βαβύλης  με ποσοστό έκπτωσης 32 % και προθεσμία περαίωσης  οκτώ (8) μήνες.     Πραγματικός εκτελεστής και επί τόπου μηχανικός αυτής της εργολαβίας,  ήταν ο Θωμάς Κολτσίδας Πολιτικός Μηχανικός.   Επιβλέπων δημοτικός μηχανικός των στατικών εφαρμογών ορίσθηκε ο Χύτας Γεώργιος  Πολ. μηχανικός.   Το θέμα της  ηχοακουστικής της αίθουσας  μελέτησε και σχεδίασε ο καθηγητής της Πολυτεχνικής Σχολής  του Α Π Θ   Νίκος Τσινίκας.  Παρακάτω καταχωρείται η εργολαβική σύμβαση εκτέλεσης του έργου μεταξύ των συμβαλλομένων μερών.

             

           Λόγω τεχνικών προβλημάτων υπήρχε και νέα καθυστέρηση εργασιών στα οικοδομικά και στην επικάλυψη της αίθουσας του θεάτρου.

Μια τρίτη μελέτη έργων  διαμορφώσεως του περιβάλλοντος χώρου του Πνευματικού Κέντρου και των λοιπών κτιρίων  προϋπολογισμού  τριάντα (30) εκατ. δραχμών  εκτελέσθηκε από το Δήμο με το σύστημα της αυτεπιστασίας.

           Αθροιστικά  χρόνος  αποπεράτωσης του έργου  δέκα (10) χρόνια και πλέον.

             Τα εγκαίνια της μεγάλης αίθουσας του θεάτρου-διαλέξεων, 530 θέσεων,  και του πλήρους  αποπερατωμένου πλέον Πνευματικού Κέντρου της πόλης  έγιναν πανηγυρικά   στις   10  Οκτωβρίου  1996     με ομιλήτρια την φημισμένη καθηγήτρια και πρύτανη του Πανεπιστημίου της Σορβόνης   Ελένη Γλύκατζη- Αρβελέρ και με θέμα:  " Η  Βυζαντινή Θεσσαλία."

                   

           Με τα παραπάνω δεδομένα σκιαγραφείται πιστά και ανάγλυφα το όνειρο, οι συντελεστές  και η πραγματοποίηση του ονείρου για την πόλη των Τρικάλων!

           Βασικό έργο υποδομής, κυψέλη πολλαπλών ενδιαφερόντων και επιστημονικής έρευνας, γόνιμο έδαφος  καλλιέργειας και παραγωγής  πνεύματος και πολιτισμού,  αρμονικά ενταγμένο σε κεντρικό, φιλικό, προσιτό, δημιουργικό  και οικείο  χώρο,  αποτελεί εδώ και είκοσι χρόνια κατάκτηση της τρικαλινής κοινωνίας και ουσιαστικό  εφαλτήριο  προόδου, πολιτιστικής ανέλιξης, εξελικτικής προοπτικής  και πνευματικής ολοκλήρωσης του συνόλου των πολιτών και ιδιαίτερα  της νεολαίας μας.

Πανοραμική άποψη οικοδομικού τετραγώνου  Πνευματικού Κέντρου    έτος  2008